IND/MF DPI – przełomowa terapia w leczeniu astmy

Czy IND/MF DPI to przełom w leczeniu astmy?

Nowa opcja terapeutyczna w astmie: jednorazowe dawkowanie IND/MF DPI przynosi znaczące korzyści kliniczne

Astma stanowi poważne wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej na całym świecie, dotykając 262 miliony osób i generując znaczące koszty związane z leczeniem. W Indiach problem ten jest szczególnie dotkliwy – kraj ten odpowiada za 13,09% globalnego obciążenia astmą, co przekłada się na 34,3 miliona pacjentów. Najnowsze badanie postmarketingowe przynosi obiecujące wyniki dotyczące nowej opcji terapeutycznej, która może zmienić podejście do leczenia tej choroby.

Wytyczne międzynarodowe, w tym opublikowane przez Global Initiative for Asthma (GINA 2024), zalecają stosowanie kombinacji długo działających beta-2 agonistów (LABA) z wziewnymi kortykosteroidami (ICS) u pacjentów w stopniu 3 i wyższym według klasyfikacji GINA, szczególnie u młodzieży i dorosłych w wieku 12 lat i starszych. Podobne rekomendacje znajdziemy w zaleceniach indyjskich towarzystw medycznych, które również podkreślają korzyści płynące z takiego połączenia. Wyzwaniem pozostaje jednak przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów, wynikające ze złożoności schematów dawkowania i problemów z techniką inhalacji.

W tym kontekście szczególnie interesująca wydaje się nowa kombinacja indakaterolu (IND) – ultra długo działającego beta-2 agonisty o szybkim początku działania (7,8 min) z mometazonem furoinianem (MF) – wziewnym kortykosteroidem, podawana raz dziennie w postaci suchego proszku do inhalacji (DPI). Indakaterol charakteryzuje się szybszym początkiem działania niż salmeterol (19,4 min) i porównywalnym do formoterolu i salbutamolu, co potwierdzono w badaniach na izolowanych ludzkich oskrzelach. Połączenie z mometazonem zapewnia poprawę funkcji płuc przy zachowaniu korzystnego profilu bezpieczeństwa i minimalnych efektów systemowych steroidów dzięki niskiej biodostępności.

Czy wyniki badania potwierdzają bezpieczeństwo i skuteczność terapii?

Prospektywne, otwarte, wieloośrodkowe badanie przeprowadzone w sześciu ośrodkach w Indiach miało na celu ocenę bezpieczeństwa i skuteczności jednorazowego stosowania IND/MF DPI u pacjentów z astmą. “Nasze badanie dostarcza cennych informacji na temat rzeczywistej skuteczności i bezpieczeństwa tej kombinacji w codziennej praktyce klinicznej” – podkreślają autorzy badania.

W badaniu wzięło udział 174 pacjentów (średnia wieku 33,31 ± 14,89 lat), u których wcześniejsze leczenie nie zapewniało odpowiedniej kontroli astmy. Uczestnicy otrzymywali jedną z trzech dostępnych dawek IND/MF: 150/80 mcg (34 pacjentów), 150/160 mcg (92 pacjentów) lub 150/320 mcg (48 pacjentów), w zależności od nasilenia choroby. Wybór dawki był zgodny z wytycznymi GINA i pozostawał w gestii lekarza prowadzącego. Co istotne, wszyscy pacjenci (100%) wykazali pełną zgodność z zaleceniami terapeutycznymi przez cały okres badania, co stanowi imponujący wynik w kontekście znanego problemu nieprzestrzegania zaleceń w leczeniu astmy.

Badanie zostało zaprojektowane zgodnie z rygorystycznymi standardami. Wszyscy uczestnicy mieli potwierdzoną diagnozę astmy według wytycznych GINA 2022, z wartością FEV1 przed podaniem leku rozszerzającego oskrzela wynoszącą 40-90% przewidywanej wartości normalnej oraz wynikiem ACQ-5 ≥1,5 na początku badania. Pacjenci byli wcześniej leczeni za pomocą ICS-SABA, ICS-LABA lub terapii MART (ogólna terapia podtrzymująca i doraźna, BUD/FOR i MF/FOR). Z badania wykluczono osoby niedawno hospitalizowane z powodu zagrażającego życiu stanu lub ostrego zaostrzenia astmy, palące więcej niż dziesięć paczkolat oraz uczestniczące w innym badaniu klinicznym w ciągu 30 dni przed włączeniem do badania.

Wyniki badania w zakresie bezpieczeństwa są obiecujące. Jedynie 14,37% pacjentów (25 osób) doświadczyło jakichkolwiek zdarzeń niepożądanych, z czego większość (66,6%) miała charakter łagodny. Zdarzenia związane z leczeniem (TEAEs) wystąpiły u zaledwie 6,32% badanych. Co najważniejsze, nie odnotowano żadnych poważnych zdarzeń niepożądanych (SAEs), a wszystkie przypadki zostały w pełni rozwiązane dzięki odpowiedniemu leczeniu. Czy te wyniki mogą wpłynąć na postrzeganie bezpieczeństwa kombinacji LABA/ICS w praktyce klinicznej?

Równie imponujące są rezultaty dotyczące skuteczności. Średnia wartość trough FEV1 wzrosła z 1426,53 ± 406,26 mL na początku badania do 1576,61 ± 518,78 mL w 4. tygodniu i 1769,08 ± 543,02 mL w 12. tygodniu. Oznacza to średni przyrost o 150,08 ± 112,52 mL po 4 tygodniach i aż 342,55 ± 136,26 mL po 12 tygodniach terapii (p < 0,0001). Podobne, statystycznie istotne zmiany zaobserwowano w przypadku natężonej pojemności życiowej (FVC), która wzrosła z 2168,79 ± 777,46 mL na początku do 2437,46 ± 720,50 mL w 12. tygodniu (p < 0,0001).

Kontrola astmy, mierzona za pomocą kwestionariusza ACQ-5, również uległa znaczącej poprawie. Średni wynik ACQ-5 zmniejszył się z 3,0 ± 0,73 na początku badania do 2,50 ± 0,53 (spadek o 16,67%) w 4. tygodniu i do 1,73 ± 0,35 (spadek o 42,33%) w 12. tygodniu. Zmiany te były statystycznie istotne (p < 0,001) i, co ważne, klinicznie znaczące. “Zaobserwowaliśmy znaczącą poprawę kontroli astmy już po pierwszych 4 tygodniach leczenia, z dalszym pogłębieniem efektu terapeutycznego w kolejnych tygodniach obserwacji” – komentują badacze.

Liczba zaostrzeń astmy również uległa zmniejszeniu w trakcie badania. W 4. tygodniu 22 pacjentów (12,64%) doświadczyło łagodnych zaostrzeń, a liczba ta spadła do 13 pacjentów (7,47%) w 12. tygodniu. Co istotne, nie odnotowano żadnych umiarkowanych ani ciężkich zaostrzeń przez cały okres badania. Równolegle zmniejszyło się zapotrzebowanie na leki ratunkowe z 13,79% pacjentów w okresie od 0 do 4 tygodnia do 8,62% w okresie od 4 do 12 tygodnia, co świadczy o lepszej kontroli astmy w miarę postępu leczenia.

Badanie uwzględniło również ocenę satysfakcji pacjentów i lekarzy z zastosowanej terapii. Wyniki są niezwykle pozytywne – 166 pacjentów (95,40%) w 4. tygodniu i 168 pacjentów (96,55%) w 12. tygodniu wyraziło przekonanie o skuteczności leku w kontrolowaniu objawów astmy. Równie wysokie poziomy zadowolenia odnotowano wśród lekarzy prowadzących.

Jak IND/MF DPI zmienia codzienną praktykę kliniczną?

Jak wyniki te mają się do innych badań? Bezpieczeństwo i skuteczność IND/MF potwierdzają wcześniejsze obserwacje z badań fazy III – PALLADIUM i IRIDIUM, które wykazały, że ta kombinacja skutecznie kontroluje objawy astmy przy korzystnym profilu tolerancji. W badaniu PALLADIUM zarówno wysokie, jak i średnie dawki IND/MF znacząco poprawiały wartość trough FEV1 od początku badania do 26. tygodnia (p < 0,001). Natomiast badanie QUARTZ, oceniające niskie dawki IND/MF, również wykazało istotne korzyści dla funkcji płuc.

Należy podkreślić, że wszystkie trzy dawki IND/MF (150/80 mcg, 150/160 mcg i 150/320 mcg) wykazały korzystny profil bezpieczeństwa, co jest zgodne z wcześniejszymi analizami post hoc z badań PALLADIUM i IRIDIUM. W tych badaniach częstość występowania poważnych zdarzeń niepożądanych (SAEs) wynosiła 6,9% u pacjentów otrzymujących wysokie dawki IND/MF, przy czym zaostrzenia astmy były najczęściej zgłaszanymi zdarzeniami niepożądanymi. W naszym badaniu nie zaobserwowano zwiększonego ryzyka zdarzeń niepożądanych w grupie otrzymującej wysokie dawki w porównaniu do grupy otrzymującej średnie dawki, co potwierdza wcześniejsze obserwacje.

Jednym z najbardziej interesujących aspektów badania jest znacząca poprawa parametrów spirometrycznych i kontroli astmy już po 4 tygodniach leczenia, z dalszym pogłębieniem efektu terapeutycznego w 12. tygodniu. “Nasze wyniki wskazują na szybki początek działania IND/MF, co może mieć istotne znaczenie kliniczne, szczególnie u pacjentów z niewystarczającą kontrolą astmy mimo stosowania standardowych terapii” – podkreślają autorzy badania. Szybka poprawa może przyczynić się do zwiększenia zaufania pacjentów do terapii i, w konsekwencji, lepszego przestrzegania zaleceń lekarskich.

Na szczególną uwagę zasługuje również zmniejszenie częstości zaostrzeń astmy i redukcja zapotrzebowania na leki ratunkowe. W przeciwieństwie do innych badań, takich jak te przeprowadzone przez Chapman i współpracowników (2021) oraz Van Zyl-Smit i współpracowników (2020), w naszym badaniu nie odnotowano umiarkowanych ani ciężkich zaostrzeń. Wcześniejsze badania wykazały znaczącą redukcję tych zdarzeń przy stosowaniu wysokich dawek IND/MF raz dziennie w porównaniu do innych schematów leczenia. Podobne zmniejszenie częstości umiarkowanych lub ciężkich, ciężkich i wszystkich zaostrzeń zaobserwowano również w badaniu przeprowadzonym przez Van Zyl-Smit i współpracowników w 2023 roku.

Niska częstość i nasilenie zaostrzeń w naszym badaniu korelowały ze zmniejszeniem stosowania leków ratunkowych w ciągu 12-tygodniowego okresu obserwacji. Wyniki te są zgodne z większymi badaniami, takimi jak PALLADIUM i IRIDIUM, które również wykazały większą liczbę dni bez konieczności stosowania leków ratunkowych u pacjentów stosujących wysokie dawki IND/MF raz dziennie (Δ 3,2%, 95% CI 0,1% do 6,3%, p = 0,044). Sugeruje to, że jednorazowe stosowanie IND/MF DPI nie tylko skutecznie kontroluje objawy astmy, ale również minimalizuje potrzebę dodatkowych leków, poprawiając tym samym ogólne postępowanie z pacjentem.

Warto zastanowić się, jakie implikacje praktyczne niosą te wyniki dla codziennej praktyki klinicznej. Czy stosowanie jednorazowego IND/MF DPI może poprawić przestrzeganie zaleceń przez pacjentów i tym samym przyczynić się do lepszej kontroli astmy? Wyniki badania sugerują, że tak. Wysoka zgodność z zaleceniami terapeutycznymi (100% pacjentów) jest imponująca i może wynikać z uproszczonego schematu dawkowania. Ponadto, znacząca poprawa parametrów spirometrycznych i kontroli astmy, wraz z redukcją zaostrzeń i mniejszym zapotrzebowaniem na leki ratunkowe, wskazuje na skuteczność tej terapii w rzeczywistych warunkach klinicznych.

Jakie czynniki mogą wpływać na tak wysoką skuteczność IND/MF? Indakaterol, jako ultra długo działający beta-2 agonista, charakteryzuje się szybkim początkiem działania (7,8 min), porównywalnym do formoterolu i salbutamolu, ale znacznie szybszym niż salmeterol (19,4 min). W połączeniu z mometazonem furoinianem, który wykazuje silne działanie przeciwzapalne przy minimalnych efektach systemowych, tworzy skuteczną kombinację terapeutyczną. Dodatkowo, jednorazowe dawkowanie upraszcza schemat leczenia, co może przyczynić się do lepszego przestrzegania zaleceń przez pacjentów.

W badaniu oceniono również satysfakcję pacjentów i lekarzy z zastosowanej terapii, co stanowi dodatkową wartość w porównaniu do wcześniejszych badań. Wyniki wykazały wysoki poziom zadowolenia zarówno wśród pacjentów, jak i lekarzy. Większość pacjentów uznała, że łatwo jest włączyć lek na astmę do codziennej rutyny i wyraziła przekonanie o skuteczności inhalatora w kontrolowaniu objawów astmy. Podobnie większość lekarzy zgłosiła zaufanie do skuteczności leczenia i łatwości stosowania inhalatora przez pacjentów.

Co ciekawe, obawy związane z przyjmowaniem właściwego leku zmniejszyły się w czasie, podczas gdy zadowolenie z przenośności i wrażeń sensorycznych związanych z inhalatorem pozostało konsekwentnie wysokie. Wyniki te podkreślają przyjazny dla użytkownika charakter IND/MF DPI i jego pozytywny wpływ zarówno na przestrzeganie zaleceń przez pacjentów, jak i na ogólne doświadczenie związane z leczeniem.

Badanie miało pewne ograniczenia, które należy wziąć pod uwagę interpretując jego wyniki. Przede wszystkim był to projekt otwarty, bez grupy kontrolnej, co utrudnia bezpośrednie porównanie z innymi terapiami. Ponadto, 12-tygodniowy okres obserwacji mógł być niewystarczający do pełnej oceny wpływu IND/MF na częstość zaostrzeń. Dodatkowo, zdarzenia niepożądane były raportowane przez pacjentów, co jest typowe dla badań obserwacyjnych, ale może wpływać na dokładność zbieranych danych.

Pomimo tych ograniczeń, wyniki badania są obiecujące i sugerują, że IND/MF DPI może stanowić skuteczną, bezpieczną i wygodną opcję terapeutyczną dla pacjentów z astmą. Jednorazowe dawkowanie może poprawić przestrzeganie zaleceń przez pacjentów, minimalizując problemy związane z techniką inhalacji i złożonością schematów leczenia.

W podsumowaniu, IND/MF DPI okazał się dobrze tolerowany i skuteczny w leczeniu astmy. Ten jednorazowy DPI znacząco poprawił funkcję płuc, zmniejszył częstość zaostrzeń, ograniczył potrzebę stosowania leków ratunkowych i zwiększył satysfakcję pacjentów. Wyniki te sugerują, że IND/MF DPI reprezentuje obiecującą zmianę w leczeniu astmy, oferując istotne korzyści w porównaniu do istniejących terapii. Jak te wyniki przełożą się na długoterminową kontrolę astmy i jakość życia pacjentów? Na to pytanie odpowiedzą przyszłe badania z dłuższym okresem obserwacji i większą liczbą uczestników.

Podsumowanie

Badanie przeprowadzone w sześciu ośrodkach w Indiach na 174 pacjentach wykazało znaczącą skuteczność i bezpieczeństwo terapii IND/MF DPI w leczeniu astmy. Kluczowe wyniki obejmują:
\- Poprawę FEV1 o 342,55 mL po 12 tygodniach terapii
\- Redukcję wyniku ACQ-5 o 42,33%
\- Zmniejszenie liczby zaostrzeń z 12,64% do 7,47%
\- Niski odsetek zdarzeń niepożądanych (14,37%)
\- 100% zgodność pacjentów z zaleceniami terapeutycznymi
\- Wysoką satysfakcję pacjentów (96,55%) i lekarzy

Jednorazowe dawkowanie IND/MF DPI okazało się skuteczną i bezpieczną opcją terapeutyczną, oferującą znaczące korzyści kliniczne oraz lepsze przestrzeganie zaleceń przez pacjentów.

Bibliografia

Karmakar Saurabh, Singh Gajendra V., Bhate Amit S., Barge Vijaykumar, Mehrotra Bharat, Patel Chintan, Sinha Ekta, Bhagat Sagar, Patil Saiprasad and Barkate Hanmant. Prospective, Open-Label, Observational, Multicenter, Single Arm, Post-Marketing Study in Asthmatic Patients for Evaluation of Safety and Effectiveness of Indacaterol/Mometasone DPI (PROMISING-SHIFT). Advances in Respiratory Medicine 2025, 93(1), 521-532. DOI: https://doi.org/10.3390/arm93010003.